In de nacht van zondag op maandag 7 juli bezette een groep Franse en Duitse dieractivisten meerdere slachterijen in Apeldoorn en Nieuwegein. De politie arresteerde zo’n veertig mensen: ‘Zij worden allemaal verdacht van huisvredebreuk en vernieling’, aldus de politie. Het nieuwsbericht in de Stentor over de acties is informatief en feitelijk. Dat kan je niet zeggen over het bericht dat het Algemeen Dagblad over de zaak publiceerde. Dat staat bol van de onbewezen claims en desinformatie.
In het artikel ‘Dierenactivisme vlamt op: “Het is levensgevaarlijk en pure intimidatie”’, laat verslaggever Edwin Timmer Linda Verriet, voorzitter van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) feitenvrij leeglopen over wat zij de ‘radicalisering’ van de dierenbeweging noemt. ‘Is er sprake van opleving van het radicale dierenactivisme?’, schrijft Timmer. In de journalistiek volgt na een dergelijke vraag meestal een volmondig ‘nee’. Zo ook hier. Volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid is dat niet aan de orde: er is ‘"geen aantoonbare geweldsdreiging" vanuit dierenactivistische hoek'. Timmer wijdt slechts 38 woorden aan dit vaststaande feit, om zich vervolgens te richten op de ‘alternatieve werkelijkheid’ van de POV.
Dieractivisme dient een maatschappelijk belang, is noodzakelijk én legitiem
Dat de POV een eigen meldpunt in het leven heeft geroepen staat haar vrij, maar van objectief onderzoek is hier geen sprake. Iets wat al duidelijk blijkt uit de naam van het meldpunt: ‘Agrointimidatie’. Wat Verriets persoonlijke mening ook is, dieractivisme dient een maatschappelijk belang, is noodzakelijk én legitiem. Feit is dat misstanden in de dierhouderij eerder regel dan uitzondering zijn. Misstanden die de sector stelselmatig ontkent. Exemplarisch is de reactie van de Van Drie Group op de bezettingen: ‘Diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid staan centraal.’ En uit de opmerking van Verriet: ‘De gewone man in de straat vindt dergelijke acties helemaal niets.’ Deze is populistisch en bovendien onwaar. Hetzelfde geldt voor haar claim dat de bezetting het oogmerk heeft ‘om angst te zaaien’.
‘Dierenwelzijn in de veehouderij is een onderwerp van publiek belang’
In het wetenschappelijke artikel ‘De dierenactivist als “social watchdog”: blaffen mag, buiten niet?’, onderzoekt de auteur de ‘verhouding tussen strafrechtelijke vervolging van dierenactivisten en het recht op vrijheid van meningsuiting uit artikel 10 EVRM’. Conclusie: dierenwelzijn in de veehouderij is een onderwerp van publiek belang en daarom kunnen dierenactivisten ‘op één lijn met de pers worden gesteld en als social watchdog worden aangemerkt. Daardoor genieten zij bijzondere bescherming onder artikel 10 lid 1 EVRM, waaronder ook de vrijheid van nieuwsgaring valt.’ Wel zijn er beperkingen aan de vrijheid van meningsuiting. Ook watchdogs moeten binnen de grenzen van de wet blijven. Is een dierhouder van mening dat er strafrechtelijke grenzen overschreden zijn, dan kan deze aangifte doen.
‘Ook watchdogs moeten binnen de grenzen van de wet blijven’
Terug naar het artikel in het AD: Verriet houdt een pleidooi om dieractivisme harder aan te pakken (een gevalletje shooting the messenger). Ze zou zich in plaats daarvan ook kunnen richten op waar het de dieractivisten om te doen is: het zichtbaar maken van misstanden in de dierindustrie. Zij, haar achterban en de keten in zijn geheel zouden er ook voor kunnen kiezen om te laten zien dat ze dierenwelzijn werkelijk belangrijk vinden. Niet met lege, routineuze PR-praatjes, maar met daden.
Zolang de sector zelf geen maatregelen neemt om misstanden uit te bannen of te voorkomen. Zolang dierhouders hun pijlen liever richten op dierenbeschermers dan op het verbeteren van dierenwelzijn in hun eigen bedrijf. En zolang het toezicht van overheidswege tekortschiet en bevoegde instanties nauwelijks ingrijpen. Zo lang zal het bittere noodzaak blijven dat dieractivisten misstanden opsporen en wereldkundig maken. Zij leveren zo een wezenlijke bijdrage aan het maatschappelijke debat over de intensieve dierhouderij.
Verriet c.s. mogen dan graag blijven hangen in de slachtofferrol, de echte slachtoffers zitten hun hele korte en miserabele leven onder erbarmelijke omstandigheden opgesloten in een stal. Zij hebben geen stem. En ook geen meldpunt.